W instalacjach przemysłowych o różnych mediach roboczych stosuje się podstawowe zawory sterujące kierunkiem przepływu konkretnego medium, a mianowicie tzw. zawory trójdrogowe. Ich podstawowym zadaniem jest transportowanie medium w odpowiednim kierunku, poprzez odpowiednie łączenie dróg zaworów. Sprawdzamy, jakie rodzaje zaworów trójdrogowych oferuje współczesny rynek oraz na czym polega istota ich działania.
Sterowanie kierunkiem przepływu
Zawory trójdrogowe, nazywane również trójdrożnymi lub zaworami trzydrogowymi, to niezbędne elementy składowe wielu instalacji, w tym przede wszystkim centralnego ogrzewania. Wykorzystuje się je w systemach c.o., w których konieczna jest ochrona kotła przed korozją niskotemperaturową. Zawory trójdrożne to urządzenia sterujące kierunkiem przepływu medium roboczego, które stosuje się do czynników roboczych ciekłych oraz gazowych.
Zawory trójdrogowe wykorzystuje się do rozdzielania, przełączania lub mieszania mediów roboczych. Tego rodzaju elementy, ze względów konstrukcyjnych, nie powinny być stosowane jako zawory regulacyjne. W zaworach trójdrogowych za sterowanie kierunkiem przepływu czynnika roboczego odpowiada precyzyjna kula wykonana z wytrzymałych materiałów, dodatkowo uszczelniona w korpusie zaworu. Dzięki zastosowaniu w produkcji korpusu zaworu różnych materiałów konstrukcyjnych (m.in. mosiądz, stal węglowa, tworzywa sztuczne, żeliwo), możliwe jest sterowanie mediami o szerokim zakresie ciśnień roboczych, w dużym zakresie temperatur, a także w różnych warunkach oraz środowiskach pracy.
Obecnie wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje zaworów trójdrogowych:
- zawory przełączeniowe
- zawory mieszalnikowe
Przełączeniowe zawory trójdrogowe
Przełączeniowe zawory trójdrogowe mają za zadanie zmieniać kierunek przepływu czynnika roboczego w instalacji c.o. Tego rodzaju urządzenia pozwalają na zasilanie dwóch różnych odbiorników ciepła, np. ciepłej wody użytkowej oraz obiegu grzewczego kaloryfera. W sytuacji, gdy w obiekcie znajduje się kilka źródeł ciepła, np. pompa ciepła i piec olejowy, to dzięki zastosowaniu zaworu trójdrogowego przełączeniowego możliwe jest zasilanie obiegu grzewczego ciepłem z urządzenia, które w danej chwili jest wykorzystywane do produkcji ciepła.
Mieszające zawory trójdrogowe
Mieszające zawory trójdrogowe są odpowiedzialne przede wszystkim za ochronę kotłów przed niską temperaturą powrotu, czyli np. wody powracającej z instalacji. Jest to szczególnie ważne zarówno w przypadku małych kotłów na paliwo stałe, które ogrzewają m.in. domy jednorodzinne, jak i dużych kotłów zasilających przedsiębiorstwa przemysłowe. Mieszające zawory trójdrogowe, jak sama nazwa wskazuje, mieszają wodę zasilającą kocioł z wodą powracającą do niego. Pełnią one również funkcję regulacyjną, ponieważ w obiegach grzewczych regulują, a także różnicują parametry ich działania.
